Kedilerde karbonmonoksit zehirlenmesi

kedi yangın

Karbonmonoksit gazı, renksiz, kokusuz ve rahatsız etmeyen bir gaz türü olarak bilinmektedir. Bu gaz, karbon yakıtlarının yanması ile ortaya çıkar. Tıpkı insanları tehdit ettiği gibi, bu gazın kedileri de tehdit ettiği bilinmelidir.

Havalandırılması tam olarak sağlanamayan gaz yağı ya da propan yakıt ısıtıcıları, gazlı motorlar, araba egzozları, karbon bazlı ısıtma sistemleri ve benzer şekilde kullanılan tüm aletler, karbonmonoksit gazı açısından potansiyel bir kaynak oluşturmaktadırlar.

Karbonmonoksit gazı nefesle içeri alındığında, oldukça hızlı bir şekilde kana karışır ve burada, hemoglobin ile birleşerek karbohemoglobin oluşur. Bu süreçte oksijenin kandaki ve vücuda dağılımdaki oranı düşer, kalp ile beyin yeterli oksijeni alamaz ve önemli bir zehirlenme vakası yaşanır.

Kedilerde de yaşanan karbonmonoksit zehirlenmesi, daha çok insan hatası sonucunda ortaya çıkar. Örneğin kedi, kapalı bir alanda ve karbonmonoksite maruz kalacağı şekilde tutulduğunda, zehirlenme vakası yaşanır. Kapalı otoparklar, arabanın çalıştırıldığı kapalı garajlar bu durumların sıklıkla yaşandığı yerlerdendir. Neredeyse 10 dakika içinde, böyle bir ortamda biriken karbonmonoksit kedinizin bünyesine etki edebilir. Yangın anlarında kafesinde kapalı kalan ya da bir şekilde yangın sırasında mahsur kalan kedilerin de karbonmonoksit nedeni ile zehirlendiği görülür. Bu tip durumlarda kanın oksijen değeri düşer, hipoksemi yaşanır ve ölüm ile karşılaşılır.

Belirtileri Ve Türleri

Maruz kalınan karbonmonoksit oranına ve maruziyet süresinin uzunluk ya da kısalığına göre değişkenlik gösterebilen belirtiler, şiddetli ya da kronik bir hal alabilir.

  • Uyku hali
  • Vişne kırmızısı renginde bir deri ve aynı renkteki mukoza zarı
  • Zayıflık
  • Uyarılara karşı hissizlik ve uyuşukluk hali
  • Baş dönmesi
  • Kasılma nöbetleri
  • Kontrol ve koordine edilemeyen hareketler
  • Nefes alıp vermede zorluk
  • Gebelik döneminde, özellikle de oluşum süresi içinde yavruyu düşürmek
  • Depresyon
  • İşitme kaybı
  • Koma
  • Ölüm

Karbonmonoksite kronik şekilde maruz kalma belirtileri şu şekildedir;

  • Mide bulantısı
  • Kandaki asit miktarının anormal şekilde artması (asidosis)
  • Kusma
  • Öksürme
  • Grip belirtilerine benzer belirtiler
  • Egzersiz dayanıklılığı kaybı
  • Yürüyüşte bozukluk

Sebepleri

Herhangi bir karbonmonoksit kaynağına maruz kalınması, sebepleri oluşturmaya yeterlidir;

  • Yanması tamamlanmayan karbon yakıtları
  • Otomobil motorunun çalıştığı kapalı bir garajda kedinin bırakılması
  • Karbonmonoksit olan ve yeterince havalandırılmayan bir karbonmonoksit kaynağının bulunduğu ortamlar (mangal, fırın vb.)
  • Havalandırılmayan ocak, baca, fırın vb.
  • Su ısıtıcı gazlar
  • Gaz ya da gaz yağı ısıtıcıları
  • Şömine

Teşhis

Karbonmonoksit zehirlenmelerindeki temel adım, kedinin doğrudan alınıp karbonmonoksit kaynağından uzaklaştırılmasıdır. Karbonmonoksit zehirlenmeleri hayati tehlike barındırdığı için, kedi doğrudan veterinere getirilmelidir. Veteriner ilk adımda, kandaki karbondioksit oranını azaltmak ve oksijen oranını yükseltmek için oksijen tedavisi yapacaktır. Bu sayede kan değerleri de normal seviyelere getirilecektir. Kediniz oksijen alırken, veteriner de kan örnekleri alarak kediniz hakkında çeşitli testleri yapmaya başlayacaktır. Teşhis koymak için gereken bu süreçte kan testleri, idrar tahlilleri ve kanın biyokimyasal profili ortaya çıkartılacaktır. Bu sırada veteriner, kandaki zehirlenmeye neden olan karboxyhemoglobin bileşiklerinden de örnekler alacaktır. Kandaki karbondioksit oranını tespit etmek ise, tedavi sürecinin planlanması açısından en önemli veriyi ve süreci oluşturmaktadır.

Şiddetli karbon monoksit zehirlenmelerine neden olan Karboxyhemoglobin seviyesi düşürülerek kandan karbonmonoksit yok edilir. Bu süreçte kandaki asit değerleri de kontrol altında tutulmaya ve belli değerlerde sabitlenmeye çalışılırken, asitlerin artma eğilimi göstermesi de tedavi süreci içinde yaşanabilir. Veteriner gerek görürse, EKG de çekilerek kalp ile ilgili çeşitli analizler gerçekleştirilebilir.

Tedavi

Eğer kedinizin karbonmonoksite maruz kaldığını ve bu yönde bir zehirlenme yaşadığını düşünüyor ya da konu ile ilgili şüphe taşıyorsanız, derhal veterinerinizi çağırın. Bu sırada kedinizi karbonmonoksit kaynağından uzakta tutun ve rahat bir nefes alabileceği ortama bırakın. Veterineriniz de ilk iş olarak ilk yardım müdahalesinde bulunacak ve oksijeni kritik organlara iletmeye çalışacaktır. Bu noktada %100 oksijen uygulaması ya da bu saflıkta oksijen verilmesi en etkili yöntem olmaktadır. Bu şekilde organlara giden kandaki oksijen oranı da artacak, zehirlenmenin önüne geçilecek ve kan değerleri normale dönerken kandaki asitler de dengelenecektir.

Tedavi Sonrası Süreç

Karbonmonoksit zehirlenmesini atlatan kediniz, tedavi sonrasında iyi bir bakım sürecinden geçmelidir. Öncelikli olarak kedinizin hareketlerini en fazla 6 haftalık bir periyot içinde kısıtlamanız mantıklı olacaktır. Bu süreç içinde kedinizin rahat hissetmesini sağlamak, onun yalnız kalabileceği alanlar yaratmak ya da ilgi görmek istediğinde istediği ilgiyi göstermek ona iyi gelecektir. Ters bir durum ya da şüpheli bir belirti halinde derhal veterineri aramanız bu durumda mantıklı olacaktır. Bu nedenle de kedinizi daima gözlem altında tutmanız oldukça önemlidir. Karbonmonoksit tedavisi sonrasında, kedilerin bir kısmında sinir sistemine dayalı sorunlar oluşabildiği için, bu tip durumlar yaşanması halinde veterinerinizi aramanız yerinde olacaktır.

Karbonmonoksit gazı, size karşı olduğu gibi kedinize karşı da öldürücü etki göstermektedir. Bu nedenle de evinizde bir gaz sensörünün olması, karbonmonoksite karşı uyarıcı bir sistemin bulunması, hem kediniz için, hem de sizin için hayat kurtarıcı olabilmektedir. Yine bu süreçte, kedinizin karbonmonoksit gazı kaynaklarından uzak tutulması, bu gazdan korunması çok kritik bir durumu niteler.

İlgili Yazılar

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir