Kedilerde stresin nedenleri nelerdir?

Stres, herhangi bir durum karşısında endişelendiğimizde sık sık kullandığımız bir terimdir. Sağlığımız, sevdiklerimiz, para sorunları ve trafik de sıkışıp kalma gibi pek çok sorun stresin sebeplerindendir. Peki ya kediler için stres nedir? Kedileri neler strese sokar ve stres onları nasıl etkiler?

Stres genellikle değişimle ilişkilidir. Tüm canlılar rutinlerine bağlı kalma eğilimindedir. Bu rutini bozan değişimler ise en basit tanımıyla beden ve ruh sağlığındaki dengeyi sekteye uğratarak strese neden olur. Değişim daima bir tehlikedir ve pozitif yönde bile olsa vücudun savaş-savaş mekanizması sonucunda adrenalin hormonlarını salgılamasına neden olur.

Stresin sebepleri nelerdir?

Stres sebeplerini tanımlamak oldukça güçtür. İnsanlarda ya da kedilerde fark etmeksizin, görünen bir şeyden ziyade algıyı tehdit eden bir durum stresin asıl kaynağıdır. Yine bazı insanlarda olduğu gibi bazı kediler de strese daha yatkındır. Daha duygusal olan kediler çevrelerindeki değişimlerden daha fazla etkilenmektedir.

Psikologların potansiyel stres sebepleri için bir listesi bulunur. Genelde bu sebepler iki ana başlıkta toplanır.

1. Olaylar – Pozitif ya da negatif olması önemsizdir. Evlenme, boşanma, doğum, yeni bir eve taşınma, kovulma, ölüm gibi pek çok olay bunlara örnek verilebilir.

2. Kronik sebepler – Belli bir düzende devam eden durumları niteler. Zor bir patronla çalışmak, ergen çocuklara sahip olmak, gürültülü bir ortamda yaşamak stres seviyelerini ciddi ölçüde etkileyebilir.

Stresin etkileri

Stres tüm canlıları etkileyen bir durumdur ve kedilerde bunun bir parçasıdır. Uzun vadede devam eden stres ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. İnsanlarda depresyon, bağışıklık sistemi zayıflaması hatta kanser bunlardan bir kaçıdır.  Kedilerde de stresin buna benzer etkileri bulunur. Raporlara göre kedilerde stresin; FLUTD, astım, deri alerjileri, Stomatit, pankreatit, enflamasyonlu bağırsak hastalığı, karaciğer iltihabı hatta FIP‘e bile neden olabildiği bilinmektedir.

Kedilerde psikolojik problemler stres seviyelerini önemli ölçüde artırmaktadır. Stres bir anda oluşabileceği gibi zaman içerisinde de oluşabilir. Pratikte kedi davranışlarındaki herhangi bir değişim daima stres ile ilişkilendirilir. Bu sebeple kedi psikolojisi alanındaki uzmanlar öncelikli olarak kedinin hayatındaki değişimleri masaya yatırırlar.

Kedilerde stresin sebepleri

Stresin sebepleri karmaşıktır. Örneğin herhangi bir hastalık stres oluşturabileceği gibi stresin sonucu olarak da oluşmuş olabilir. Kedilerde davranış değişimlerine neden olan stresin kaynağı tespit edilirken potansiyel sebepleri sırayla gözden geçirmek en etkili çözümdür. Ancak doğru sebepler tespit edilebilirse uzun vadede stresle savaşmak mümkündür Ayrıca kontrollere önce sağlık sorunlarından başlamak faydalı olacaktır.

Kedilerde potansiyel stres sebeplerini içeren listeyi aşağıda bulabilirsiniz. Kediniz strese karşı dayanalıklı bile olsa zaman içerisinde stres seviyeleri artarak ciddi sağlık sorunları oluşmasına neden olabilir.

Fiziksel sebepler

• Veteriner ziyareti ya da veteriner kliniğinde yatılı kalmak
• Fiziksel travma
• Hastalık
• Parazitler
• Ameliyat
• Tırnak aldırma
• Yeni ilaçlar (fizyolojik etkiler)
• Görme veya işitme kaybı (bazen kademeli)
• Bit/pire tedavisi
• Kurt tedavisi
• Kedi yakalığı takmak
• Kronik ya da akut ağrı
• Kızgınlık
• Hamilelik
• Emzirme
• İlaç yan etkisi
• Banyo yapmak
• Traş olmak

Beslenme kaynaklı sebepler

• Kedi mamasını değiştirmek
• Kilo vermek için mamayı limitlemek
• Beslenme eksiklikleri veya dengesiz bir diyet
• Susama ya da açlık

Kedi tuvaleti kaynaklı sebepler

• Yeterli sayıda kum kabı olmaması
• Kirli kum kabı
• Farklı bir kum kullanılması
• Farklı bir kum kabı kullanılması
• Kum kabının yerinin değiştirilmesi

Çevresel sebepler

• Yeni bir eve taşınmak
• Evde tadilat olması
• Fırtına, şimşek, inşaat, köpek havlaması gibi yüksek sesler
• Sahiplenme
• Barınakta yaşamak
• Seyahat etmek
• Kaybolmak
• Günlük rutinde değişim
• Mevsim değişimi ve yaz saati uygulamaları
• Ev içindeki bazı odalara erişememek
• Tek bir odaya ya da konuma hapsolmak
• Evin çok soğuk ya da çok sıcak olması
• Yüksek seste televizyon sesi ya da müzik
• Sürprizler
• Korkutucu oyuncaklar
• Depremler
• Kötü hava koşulları
• Yetersiz egzersiz
• Fiziksel aktivitelerde ani artış
• Sıkılmak ve uyaran eksikliği
• Tırmanmak için seçenek olmaması
• Aşağılanma ya da köpek vb saldırısı

İnsan kaynaklı sebepler

• Eve yeni bir bebek gelmesi
• Ailede ölüm
• Eve misafir gelmesi
• Yeni oda arkadaşı ya da oda arkadaşının ayrılması
• Sahibin yeni bir işe başlaması
• Yeni eş
• Aile üyesinin evden gitmesi (üniversite gibi)
• Çocuklar ya da yetişkinler tarafından fiziksel istismar
• Azarlanma
• Herhangi bir şekilde cezalandırılmak
• İnsanlarla agresif oyunlar oynamak
• İnsanlardaki stres
• Her türlü eğitim (koşum takımı, tuvalet kullanımı vb)
• Aşırı sevgi ve ilgi göstermek
• Az ilgi göstermek

Diğer evcillerin neden olduğu sebepler

• Yeni bir kedi ile tanışma (özellikle doğru yapılmadığında)
• Yemek rekabeti (yemek sırasında diğer kedilerle rekabet etmek zorunda kalmak)
• Aynı evdeki diğer kedilerle genel rekabet
• Kedi kavgası
• Başka bir kedi tarafından taciz veya saldırı (özellikle tuvaleti kullanırken)
• Tanımadığı bir kedinin evin yakınlarında dolaşması
• Başka bir kedinin idrar bırakarak bölgesini işaretlemesi