Kedilerde Astım ve Bronşit

Solunum sistemi ya da alt solunum yolları; bronşları, bronşiyolleri ve alveolleri içeren 3 ana konuyu içerir. Bronşlar iki kola ayrılır ve trakea’nın sonunda başlar. Oradan da küçük kollara ayrılarak bronşiyoller olarak adlandırılırlar. Alveoller ise akciğerlerde oksijen ve karbondioksit değişimini meydana getirirler.

Bronşit, bronş ve bronşiyollerin iltihaplanmasını belirtmek için kullanılan terimdir. Kronik bronşit ise alt solunum yolunun uzun süreli (iltihaplanma) enflamasyonudur.

Kedilerde astım, genel olarak hava yollarının daralması nedeniyle çeşitli alerjenlere ve uyaranlara karşı artmış duyarlılık olarak ifade edilir. Teknik açıdan ise astım; alt solunum yollarında belirli hücrelerin birikimi sonucu (alerjik reaksiyonlar ile iltihaplanma) ani (akut) ve uzun süreli (kronik) iltihap oluşumudur. Kedilerde bronşit, alt solunum yollarında hem akut hem de kronik inflamasyonları, ya da kedi bronkopulmoner hastalığı (FBD) olarak topluca ifade edilir. Fibrozis (akciğerlerde aşırı fiberiz doku) ve atelektaziye (bu durumda akciğerler solunum esnasında yeterince genişleyemez) yol açabilir, eğer tedavi edilmezse alt hava yollarında kronik inflamasyon oluşur. Bu hastalık kedilerde her yaşta meydana gelebilir ancak 2-8 yaş arasında sıklıkla karşılaşılır.

Belirtileri ve Türleri

Hastalığın akut ve kronik doğası gereği, aşağıdaki belirtiler değişken süreler içinde görülebilir:

• Öksürük
• Aksırma
• Zor nefes alma (ağzı açık nefes alma görülebilir)
• İştah azlığı
• Güçsüzlük
• Uyuşukluk
• Çabalayarak hızlı soluma
• Cilt ve mukoza renginin maviye dönmesi

Sebepler

Bronş İnflamasyonu’nun kesin nedeni genellikle bilinmemekle beraber;

Sigara dumanı, saç ve oda spreyleri, yeni mobilyalar, tozlu kedi tuvaleti ani bir atak başlatabilir. Paraziter akciğer enfeksiyonlarından (akciğer kurdu) da şüphelenilebilir.

Tanı

Veteriner olası semptomları tetiklemiş olabileceği olayların arka plan geçmişini alarak, evcil hayvanınızın üzerinde ayrıntılı bir fiziki muayene yapacaktır. Size kedinizin hastalığı ile ilgili; beslenme, evinize yeni mobilya alıp almadığınız gibi sorular soracaktır. Bu hastalık için kesin bir neden ya da başlama sebebi bulmak güçtür. Bazen, yeni aldığınız bir oda spreyi bu hastalığın ani atağından sorumlu olabilir, ancak genellikle kesin nedenini tespit etmek zor olacaktır. Detaylı bir fiziki muayene yapıldıktan sonra, akut vakalarda tedavi hemen başlatılmalıdır.

Bu arada laboratuvar testleri için veteriner kan ve idrar örnekleri alacaktır. Yapılan bu kan testleri hem tanıyı koymak için yardımcı olacak hem de sorunun akut veya kronik olup olmadığını karakterize edecektir. Ayrıca, parazit olup olmadığını test etmek amacıyla dışkı örnekleri laboratuvar muayenesi için alınacaktır. Veteriner aynı zamanda iltihap olup olmadığını görmek amacıyla bakteri kültürü için numune alabilir. X-ışını ile görüntüleme, iltihap nedeniyle akciğer parankimanın (akciğer fonksiyon parçaları) doğasındaki değişikliklerin kapsamını ve türünün tanısı konusunda yardımcı olabilir.

Olanak varsa, bazı hastanelerde özel alerji testleri ile alerjen tipini bulmak mümkündür. Bu test hastalık hakkında detaylı bilgiler ortaya çıkarabilir. Buna ilave olarak akciğerlerden numune alınarak gerçekleştirilen bazı özel testler de bulunmaktadır.

Tedavisi

Akut astım ataklarında acil tedavi gerekebilir. Bu yüzden kriz bitene kadar kediniz hastanede tedavi edilecektir. Oksijen sağaltımı ile birlikte kapanan yolları açmak için acil ilaçlar verilerek tedavi derhal başlatılmalıdır. Hastalık yüzünden solunum yollarında daralma ve yeterince genişlemeden nefes alma durumu mevcuttur. Veteriner kedinin ciğerinin şişerek normal şekilde nefes alabilmesi için ilaç verecektir.  Reçetelerde steroid ve diğer anti-enflamatuar ilaçlar yaygın olarak kullanılmaktadır. Acil müdahale bittikten sonra tedavi için bir plan geliştirilecektir. Bazı kediler için tedavi, alerjiye sebep olan faktörün hızlıca tespit edilip ortadan kaldırılmasından ibarettir. Ancak bazılarında bu durum için yaşam boyu tedavi gerekebilir. Bu hastalık ilerleyici/devam eden nitelikte olabilir. Kedinin kronik bronşuyla problemleri varsa, veteriner uzun süreli tıbbi tedavi önerecektir.

Hastalık ile yaşama

Kedinizin sağılığı ve ihtiyaçları göz önünde bulundurularak ev ortamınızı değiştirmeniz gerekebilir. Parfümlerden, kapalı ortamda sigara içmekten, kimyasal spreylerin yanı sıra çok ince kedi kumundan kaçınılmalıdır. Ayrıca bazı gıda maddelerinden uzak durulması gerekebilir (bazı kedi mamaları, ya da bunlara eklenen katkı maddeleri gibi). Veteriner kediniz için uygun gıdalar konusunda ve uzun süreli diyet planlamaları konusunda size tavsiyelerde bulunacaktır. Ayrıca, kronik durumlarda hayat boyu tedavi için de zihinsel açıdan hazır olunmalıdır. Detaylar için veteriner ile konuşun ve net olmayan/anlamadığınız şeyler hakkında soru sormaktan çekinmeyin. Tedavisi bulunamayan hastalığın sürekli nüksetme ihtimali vardır ve derhal tedavi edilmezse hızla ölüme yol açabilir. Hastalığın nüksetmesini öksürme veya düzensizce nefes almasından fark edebilirsiniz. Olumsuz bir durumla karşılaşmanız halinde ilaçla tedavisi mümkündür ancak acil müdahale de gerekebilir. Negatif durumlarla karşılaşmamak adına veterineriniz tarafından size reçete edilecek diyet ve ilaç kullanımına uymalısınız.

Dikkat edin! Kedilerde astım veya bronşitte belirtilerin fark edilmemesi olası değildir ve ciddiye alınması gereken bir hastalıktır.