Kedilerde sperm anomalileri

Teratospermi, ejakülasyon anında sperm hücrelerinin %40’ının anormal olduğunu gösteren bir tanıdır. Bu anomali; sperm hücrelerinin ya çok kısa, ya kıvrık kuyruklu, ya kafasının çok büyük, ya da benzer şekillerde belirgin fiziki bozuklukları ile kendini gösterir. Bu tip özel anomalilerin üretkenliğe etki ettiği geniş çaplı olarak bilinmese de, %80’e varan oranlarda etkileri görülebilmektedir.

Bu durum her yaştaki kediyi etkileyebilir, ancak yaşlı kedilerde sorun daha sık yaşanır. Ancak bu sperm kalitesi problemi, kalıtımsal ya da türlere özgü değildir.

Belirtileri

Sperm anormalliği kimi zaman birincil ve ikincil kusurlar olmak üzere sınıflandırılabilirler. Birincil kusurların oluşumu, sperm hücrelerinin oluşumu ve gelişimi aşamasında; ikincil kusurların oluşumu ise spermlerin taşınması ya da depolanması aşamasında yaşanır. Dış etkenler bu hastalık için çok olası değildir. En açık belirti ise, türünü devam ettirmek isteyen kedilerin dişi kedileri gebe bırakamamasıdır.

Sebepleri

Doğuştan gelen sebepler;

• Birincil silyar diskinezi (istemli hareketlerde zorluk) Silyumların normal işlevlerini yapamaması sonucu oluşan kısırlık. Otozomal resesif kalıtım ile oluştuğu düşünülmektedir.
• İdiyopatik olarak sperm yapısının bozuk olması
• Testislerin yeterli gelişimi göstermemesi
• Yakın akraba kedilerin çiftleşmesi (Gen havuzunun daralması durumunda sonraki nesle aktarılan normal hücre sayısı azalıyor)

Sonradan gelişen sebepler;

• Normal olarak çalışan testisin çalışmasını bozan durumlar (sıcaklık artışı, travma, hidrosel, epididimitis, testisin iltihap kapması, orşit, obezite)
• Üreme sisteminin enfeksiyon kapması
• İlaçlar
• Testis kanseri
• Kısırlaştırılmamış erkek kedide uzayan cinsel bekleme
• Aşırı cinsel aktivite
• Testislerin dejenerasyona uğraması

Teşhis

İlk olarak veterinere gittiğinizde, kediniz ile ilgili tüm sağlık geçmişini doğru şekilde anlatmalısınız. Çünkü kedinizin içinde bulunduğu bu durum, bir travmadan dolayı, bir ısı değişiminden dolayı ya da seyahat esnasında farklı bir yaşanmışlıktan dolayı ortaya çıkmış olabilir.

Kedinizin kısırlık öyküsü, veterinerinizin teşhis koymasını da kolaylaştıracaktır. Kedinizin çiftleşmeleri ve çiftleşme sonrasında kısırlık belirtileri de aktarılmalıdır. Veterineriniz muhtemelen bir takım testler yapacaktır, bu testlerin içinde sperm hücrelerinin incelenmesi de yer alacaktır. Aynı zamanda veterineriniz, bakteri enfeksiyonunun olup olmadığına bakacağı gibi, üretkenlik ile ilgili ölçümler de yapacaktır. Ultrason ise herhangi bir tıkanıklık, orşit (testis iltihabı), tümör ya da başka bir durum olup olmadığını gösterecektir.

Tedavi

Bu hastalık çerçevesinde standart bir tedavi yöntemi yoktur. Daha çok belirtilerin işaret ettiği durumların yok edilmesi amaçlanmaktadır. Antibiyotikler ve Antienflamatuvar ilaçlar, bu noktada sorunları azaltacaktırlar. Ancak bu ilaçları da mutlaka veterineriniz önermelidir. Tek taraflı testis tümörlerinde ve iltihaplarda da yine çeşitli operasyonlar gerçekleştirilebilir. Veterineriniz bu süreçte kedinizin cinsel olarak dinlenmesini tavsiye edebilir. Yine bir diğer sebep olan kist problemi de giderilmeye çalışılabilir.

Eğer mevsim şartlarından ya da diğer şartlardan dolayı kediniz çok sıcak yerlerde bulunuyor ise kediniz derhal daha serin ve daha rahat alanlara götürülmelidir. Veterineriniz aksini belirtmedikçe hareketli kedilerde vücut ısısının korunması için kedinizin fazla hareket etmesine izin verilmemelidir.

Önleme

Yapılabilecek en iyi şey, kedinin daha serin bir ortamda yaşamasıdır.

Tedavi Sonrası Süreç

Tedavinin ardından yaşanan süreçte, veterineriniz bir kontrol daha yapacaktır. 30 ila 60 gün arasında ilk spermleri üreten sistem, veteriner tarafından incelenebilir. Tabi ki tüm bu süreç, söz konusu hastalığın tehlikeli ve tehdit edici seviyelerde olmasının ardından uygulanan tedavilerin önlemleridir.